U profesionalni razvoj nastavnika i stručnih saradnika spada i stalno stručno usavršavanje, razvijanje kompetencija radi boljeg obavljanja posla, unapređivanja nivoa postignuća učenika. Potrebe i prioritete ustanova ili škola planira na osnovu rezultata samovrednovanja kvaliteta rada ustanove, ličnih prioriteta nastavnika odnosno vaspitača ili stručnih saradnika, kao i na osnovu izveštaja o ostvarenosti standarda postignuća, zadovoljstva roditelja i učenika.
U okviru punog radnog vremena nastavnik, vaspitač i stručni saradnik ima 64 sati godišnje različitih oblika stručnog usavršavanja, i to:
-
-
- 44 sata stručnog usavršavanja unutar ustanove;
- 20 sati stručnog usavršavanja koji su akreditovani od strane ZUOV-a ili nekih drugih, za šta ima pravo na plaćeno odsustvo.
-
Sat pohađanja obuke stručnog usavršavanja ima vrednost boda. | Dan učešća na stručnom skupu ima vrednost jednog boda. | Dan učešća na stručnom i studijskom putovanju ima vrednost jednog boda.
Nastavnik, vaspitač i stručni saradnik dužan je da u toku pet godina ostvari najmanje 100 bodova iz različitih oblika stručnog usavršavanja od čega:
-
-
- najmanje 80 bodova iz odobrenih programa stručnog usavršavanja,
- najmanje 20 bodova iz nekih drugih programa stručnog usavršavanja.
-
Nastavnik, vaspitač i stručni saradnik ima pravo i dužnost da svake školske godine učestvuje u ostvarivanju različitih oblika stručnog usavršavanja u ustanovi, i to da:
- prikaže: pojedini oblik stručnog usavršavanja koji je pohađao, a koji je u vezi sa poslovima nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika; primenu naučenog sa stručnog usavršavanja; rezultate praćenja razvoja deteta i učenika; stručnu knjigu, priručnik, stručni članak, didaktički materijal; rezultate obavljenog istraživanja, studijsko putovanje, stručnu posetu i slično;
- održi ugledni, odnosno ogledni čas nastave, odnosno aktivnost i vodi radionicu;
- prisustvuje aktivnostima iz tačaka 1. i 2. ovog člana i učestvuje u njihovoj analizi;
- učestvuje u: istraživanjima; projektima obrazovno-vaspitnog karaktera u ustanovi; programima od nacionalnog značaja u ustanovi; programima ogleda, model centra; planiranju i ostvarivanju oblika stručnog usavršavanja u okviru ustanove, u skladu sa potrebama zaposlenih.
Ustanova obezbeđuje ostvarivanje prava i dužnosti nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika iz stava 1. ovog člana.
Kompetencije stručnog usavršavanja su:
- K1 - kompetencija za uže stručnu oblast: srpski jezik, bibliotekarstvo, matematika, informatika, društvene nauke, prirodne nauke, srednje stručno obrazovanje, strani jezik, umetnost, fizičko vaspitanje, zdravstveno vaspitanje, predškolsko vaspitanje i obrazovanje, upravljanje, rukovođenje i normativa;
- K2 - kompetencija za podučavanje i učenje,
- K3 - podršku razvoju ličnosti deteta i učenika i
- K4 - komunikaciju i saradnju iz oblasti: vaspitni rad, opšta pitanja nastave, obrazovanje dece i učenika sa posebnim potrebama, obrazovanje i vaspitanje na jezicima nacionalnih manjina.
Prioritetne oblasti vezane za stručno usavršavanje su:
- P1 - prevencija nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja;
- P2 - prevencija diskriminacije;
- P3 - inkluzija dece;
- P4 - razvijanje komunikacijskih veština;
- P5 - učenje i razvijanje motivacije za učenje;
- P6 - jačanje profesionalnih kapaciteta zaposlenih;
- P7 - saradnja sa roditeljima, učenicima i učeničkim parlamentom i,
- P8 - informaciono-komunikacione tehnologije.
U toku svog stručnog usavršavanja nastavnik, odnosno vaspitač i stručni saradnik dužan je da prati svoj obrazovno-vaspitni rad, napredovanje i profesionalni razvoj i čuva najvažnije primere iz svoje prakse, primere primene naučenog i da ima lični plan profesionalnog razvoja - PORTFOLIO.
Evidenciju o stručnom usavršavanju ustanova čuva u dosijeu nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika. Pedagoški kolegijum određuje svog člana čija je dužnost da prati ostvarivanje plana stručnog razvoja ustanove i na osnovu toga tromesečno obaveštava direktora.
Nastavnik, vaspitač i stručni saradnik koji je zasnovao radni odnos u ustanovi pre 1. jula 2004. godine, dužan je da za svoj drugi petogodišnji period ostvari 100 bodova za različite oblike stručnog usavršavanja, do kraja školske 2018/2019. godine. Oni koji su posle zasnovali svoj radni odnos, dužni su da steknu 100 bodova za svoj petogodišnji period.
Nastavnik, vaspitač i stručni sradnik može tokom rada po postupku utvrđenim ovim pravilnikom da napreduje sticanjem zvanja:
- pedagoški savetnik,
- samostalni pedagoški savetnik,
- viši pedagoški savetnik i
- visoki pedagoški savetnik pod uslovima.